Dnia 15 grudnia 2016 r. uczniowie kl. III TO wraz z p. profesorem Ryszardem Gawłem odwiedzili Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Wysłuchali wykładu pana doktora habilitowanego Tomasza Zaleskiego o nadprzewodnictwie. Młodzież dowiedziała się, że podstawową cechą charakteryzującą nadprzewodniki jest spadek do zera ich oporu elektrycznego (rezystancji) poniżej pewnej temperatury, nazywanej temperaturą krytyczną. Zależy ona od rodzaju (składu chemicznego i struktury) materiału, a także od czynników zewnętrznych – ciśnienia i pola magnetycznego. Drugim charakterystycznym dla nadprzewodników efektem jest wypychanie z materiału pola magnetycznego, zwane efektem Meissnera (w nadprzewodnikach pierwszego rodzaju) lub skupianie pola magnetycznego w „wiry” (w nadprzewodnikach drugiego rodzaju). Wykładowca przedstawił krótki rys historyczny pozyskiwania najniższych temperatur, podkreślając wkład polskich naukowców. Prowadzący wykonał kilka doświadczeń z ciekłym azotem, by pokazać, że niska temperatura zmienia strukturę danego materiału. Były też eksperymenty przedstawiające zastosowanie ciekłego azotu w celu wypchnięcia materiałów z pola magnetycznego. Zjawisko to zastosowane jest m. in. w napędzie najszybszego współcześnie pociągu pasażerskiego. Dzięki polu magnetycznemu kolej ta nie ma kontaktu z powierzchnią toru, gdyż praktycznie cały czas unosi się nad nim (przy małych prędkościach niezbędne są koła, ponieważ indukuje się wówczas zbyt mała siła, niewystarczająca do utrzymania pociągu w torze). Do realizacji tego zadania w Japonii wykorzystuje się elektromagnesy wykonane z nadprzewodników. Pojazdy mogą wówczas rozwijać duże prędkości.
Uczniowie byli bardzo zadowoleni z wycieczki.
Tekst i fot. – Ryszard Gaweł
